1 - LỜI DẪN NHẬP
Nguyễn Hiến Lê
27-04-2015 02:26
1 - LỜI DẪN NHẬP
Kinh dịch - Đạo của người tử tế
Nếu các bạn thực sự muốn tìm hiểu môn khoa học cổ xưa của nền văn hóa lúa nước phương đông này thì điều đầu tiên tôi đề nghị các bạn hãy kiên trì và thật tĩnh tâm, phải gạt bỏ tạm thời những ham muốn thường nhật và xin hãy tạm gác những sở thích khác sang một bên để tập trung cao độ vào việc nghiên cứu môn khoa học khó nhằn này thì may ra cũng thu được đôi điều bổ ích ít ỏi ban đầu.
Giống như bạn đang tìm tới một khu rừng rậm rạp nhiều thú dữ, cùng các loại côn trùng, rắn rết…mọi nguy hiểm đều có thể xảy ra; nhưng nếu bạn biết tìm ra lối đi chuẩn mực, đúng đắn thì trong khu rừng đó bạn sẽ gặp được nhiều loại lâm sản quý, thậm trí có thể tìm được những kho “vàng, bạc, đá quý, kim cương…” của người xưa để lại còn tiềm ẩn đâu đây đằng sau những “quẻ và hào” vô cùng huyền bí và khó hiểu.
Đừng bi quan bạn ơi! hãy dũng cảm lên. Mọi thành công lớn bao giờ cũng tiềm ẩn mạo hiểm đòi hỏi tính kiên trì, sáng tạo và đương nhiên phải có một quyết tâm sắt đá không chùn bước và nản trí trước mọi khó khăn trở ngại.
Những điều huyền bí trong “khu rừng” này sẽ được vén tấm màn bí mật dần dần nếu các bạn làm theo những hướng dẫn của các học giả tiền bối qua nhiều thời đại với bao thăng trầm biến đổi hàng ngàn năm nay. Uyên bác như Khổng Tử mà cũng phải đọc đi đọc lại đến “ba lần đứt chạc”. (Những thông tin cổ sơ này ra đời từ khi chưa có giấy. Người xưa viết lên bọng tre rồi dùng chạc thừng kết lại thành sách). Ba lần đứt chạc không hiểu là bao nhiêu lần đọc cho đến nay chưa ai khẳng định được. Tôi đọc cuốn sách này từ một trong những bản thảo của nhà văn Nguyễn Hiến Lê lúc cuộc chiến vừa ngưng tiến súng. Tôi không dám đọc công khai vì nếu lộ ra thì lôi thôi to. Bị phê bình hoặc kỷ luật như chơi vì ngày đó cuốn “triết học cổ xưa nhất của loài người” này tạm thời bị coi là: “văn hóa xấu độc của địch để lại. Nếu giữ để xem sẽ bị coi là tàng trữ và tiêm nhiễm tư tướng xấu…Bên cạnh rất nhiều sách báo lá cải, vẫn có những nhà văn chân chính lưu giữ và dịch thuật những cuốn sách mà ngày nay đã được khẳng định là vốn kiến thức quý báu của nhân loại.
Đến nay trên thị trường sách của ta có quá nhiều tài liệu nghiên cứu vế cuốn sách này. Mỗi sách viết theo những cách nhìn và phương pháp riêng nhưng vẫn có một điểm chung nhất đó là tìm tòi và khẳng định tính khoa học nguyên sơ, huyền bí của những câu chữ, cụm từ ngắn gọn mà ẩn chứa biết bao quan niệm của người xưa về thế giới quan và nhân sinh quan thuần khiết đến lạ kỳ không thể nào bác bỏ được. Nói cho cùng, ngày nay để hiểu được đúng những điều đó cũng là rất khó nói chi đến việc phê phán hay đánh giá. Hơn nữa tốt nhất là không nên phê phán hoặc đánh giá khi chưa hiểu thấu đáo những điều còn vô cùng bí ẩn từ mấy ngàn năm nay mà vẫn còn tươi mới và sẽ còn mới mãi với mọi thời đại.
Đó là cuốn sách mang tên: KINH DỊCH – sách dậy nghề làm thầy bói của người xưa. Thật may với cái vỏ bọc dung dị đó, KINH DỊCH còn tồn tại cho tới ngày nay mà không bị đốt cùng các loại kinh khác dưới thời ông vua tàn bạo Trung hoa cổ đại: Tần Thủy Hoàng.
Về nguồn gốc và tác giả cuốn kinh này cho đến nay cũng vẫn còn bỏ ngỏ chưa nhất quán theo một quan niệm nào vì chưa đủ căn cứ. Ta hãy tạm chấp nhận đó là cuốn sách cổ xưa của nền văn hóa lúa nước Phương Đông. Hãy cùng xem và ngẫm chúng ta sẽ nhận ra dần dần những điều giản dị mà sâu sắc đến lạ thường của các siêu quần xưa viết lại từ thực tiễn hoang sơ, trầm tích và huyền bí để ngày nay con cháu vẫn đau đầu suy ngẫm, luận bàn không bao giờ coi là đã đủ. Người Phương Tây cũng dày công nghiên cứu và một trong những nhà khoa học Đức (leibniz) đã dựa vào đó để kế thừa và phát triển thuyết Nhị phân – cơ sở của toán học hiện đại và phương pháp kỹ thuật số (Digital) được vận dụng rộng rãi và hữu ích trong nhiều ngành khoa học hiện nay.
2 - Lời nói đầu của Cố nhà văn Nguyễn Hiến Lê
Kinh dịch - Đạo của người quân tử
Tôi viết tập này chủ ý để hướng dẫn các bạn muốn tìm hiểu triết lý trong Kinh Dịch, tức vũ trụ quan, nhất là nhân sinh quan, cách sử thế trong Kinh Dịch mà tôi gọi là Đạo Dịch, đạo của bậc chính nhân quân tử thời xưa . Vì vậy tôi bỏ bớt phần bói toán, huyền bí và rán trình bày một cách có hệ thống, sáng sủa tư tưởng của cố nhân.
Mặc dầu vậy, sách vẫn khó đọc, và để cho các bạn đỡ tốn công, tôi xin có ít lời hướng dẫn dưới đây.
Việc đầu tiên là đọc Bảng Mục Lục để biết qua ba nội dung của sách .
Sách gồm 2 phần:
- Phần 1: Giới thiệu, có 6 chương, từ I đến VI.
- Phần II: Kinh và truyện: Kinh thì tôi dịch tròn 64 quẻ, Truyện thì chỉ dịch Hệ từ truyện.
Phần I - Chương I và II quan trọng, bạn nên đọc kỹ:
- Chương III đọc để nhớ và hiểu được ý nghĩ Kinh Dịch.
- Chương IV rất quan trọng, nên đọc rất kỹ, chỗ nào không hiểu thì đánh đấu ở ngoài lề để sau coi lại. Đọc xong Chương IV rồi, nên hãy tạm nhảy chương V và VI mà đọc tiếp ngay bản dịch 64 quẻ trong phần II. Mỗi ngày chỉ đọc 2,3 quẻ thôi, đọc kỹ cho hiểu . Đọc được độ mươi quẻ thì những quẻ sau sẽ thấy dễ hiểu.
- Chương IV giúp bạn hiểu 64 quẻ, mà 64 quẻ cũng giúp bạn hiểu thêm chương IV, vì vậy trong khi đọc 64 quẻ bạn nên thường tra lại chương IV, lúc đó bạn sẽ hiểu những chỗ đã đánh dấu ở ngoài lề mà lần đầu tiên bạn chưa hiểu . Công việc đó xong rồi, bạn đọc kỹ Chương V và VI Phần I và lúc này bạn hiểu được ý nghĩa trong hai chương quan trọng đó, nhất là Chương VI. Đọc lần đầu dù kỹ tới đâu cũng chưa gọi là hiểu hết, nhất là chưa nhớ được gì nhiều . Nghỉ một thời gian, bạn nên đọc lại lần thứ nhì, lần nầy mau hơn lần trước. Rồi lâu lâu bạn nên coi lại những chỗ bạn cho là quan trọng cần nhớ . Muốn hiểu thêm Kinh Dịch, bạn nên tìm đọc những sách tôi đã giới thiệu trong cuốn sách nầy.
Cách tìm một quẻ:
Mỗi quẻ có số thứ tự của nó trong kinh, thành phần và tên.
Ví dụ: Quẻ (hình quẻ hai âm, hai dương, hai âm) số thứ tự là 62, thành phần là Lôi (hai âm, một dương) ở trên, Sơn (một dương hai âm) ở dưới, tên là: Lôi Sơn - Tiểu Quá.
Đề nghị ghi rõ nguồn bài và tác giả nếu xuất bản lại bài gốc từ website này
|